Nałogowi palacze są obciążeni znacznie większym ryzykiem impotencji, niż osoby wolne od nałogu. Nie ma przesady w haśle umieszczanym na paczkach papierosów: „Palenie może spowodować impotencję”. Szacuje się, że ponad 100 tysięcy Polaków palących tytoń cierpi na zaburzenia erekcji i ejakulacji. Palenie papierosów powoduje impotencję w większości u młodych mężczyzn.
Za prawidłową erekcję w dużej mierze odpowiada układ krążenia Substancje zwarte w papierosach mogą obniżyć ciśnienie krwi, a to przekłada się bezpośrednio na zmniejszenie ilości krwi tętniczej, jaka dopływa do penisa.
Nieprawidłowe ciśnienie krwi jest wynikiem uszkodzenia przez dym nikotynowy śródbłonka, produkującego tlenek azotu. Uszkodzony śródbłonek produkuje zbyt małą ilość tlenku azotu, aby mógł on rozszerzyć naczynia krwionośne w stopniu pozwalającym na wzwód. Ponadto ilość krwi docierającej do prącia jest mniejsza z powodu nagłych skurczów naczyń krwionośnych w penisie, wywoływanych przez przyjmowanie nikotyny.
Nikotyna trafiająca do krwioobiegu powoduje uszkodzenie mechanizmu zastawkowego, odpowiedzialnego za zatrzymanie krwi w penisie.
Palenie papierosów obniża sprawność seksualną mężczyzny, ponieważ znacznie obniża jakość spermy – zmniejsza ilość oraz ruchliwość plemników, zniekształca ich budowę oraz zmniejsza ilość spermy wydzielanej podczas wytrysku. Ponadto nikotyna wywołuje fragmentację łańcucha DNA plemników.
Jeśli palący mężczyzna zauważa, ze jego możliwości seksualne słabną, dalsze oddawanie się nałogowi może znacznie pogorszyć ten stan, ponieważ nałogowe palenie zwiększa ryzyko wystąpienia miażdżycy tętnic, które doprowadzają krew do członka. Zwężenie tych tętnic jest prostą drogą do zaburzeń erekcji.
Impotencja spowodowana paleniem jest całkowicie odwracalna. Wystarczy rzucić nałóg, a jakość życia seksualnego szybko się poprawi. Istnieją jednak takie przypadki, w których zaprzestanie palenia papierosów nie wystarcza, aby rozwiązać problemy z erekcją i wytryskiem oraz poprawić jakość spermy.
Jeżeli nikotyna uszkodziła śródbłonek lub spowodowała miażdżycę tętnic, rzucenie palenia wcale nie musi przynieść oczekiwanego efektu. Wówczas impotencja leczona jest farmakologicznie, operacyjnie, poprzez założenie aparatu próżniowego lub za pomocą iniekcji w ciała jamiste znajdujące się w obrębie penisa.